Fred Espenak, de astrofysicus die bekend staat als Mr. Eclipse, overlijdt: "Ik wens degenen die ik achterlaat ontzag voor de hemel."

Soms gebeurt het dat wanneer iemand naar de hemel kijkt, hij of zij onbewust de loop van zijn of haar leven verandert. Dit overkwam astrofysicus Fred Espenak toen hij nog maar 7 jaar oud was en zijn vader hem een ​​telescoop gaf: nadat hij de ringen van Saturnus "zwevend in de leegte" had waargenomen, zei hij dat hij voor altijd gevangen zat. Espenak, ook bekend als "Mr. Eclipse", was astronoom, fotograaf en onvermoeibare popularisator... maar bovenal was hij een liefhebber van de nachtelijke hemel die ons leerde omhoog te kijken met verwondering, gevoeligheid, passie en nederigheid.

U bent misschien niet bekend met zijn naam, maar als u ooit informatie over een zonsverduistering hebt gezocht, is de kans groot dat de informatie die u las afkomstig was van een van zijn kaarten en voorspellingen van astronomische transits. Deze onvermoeibare wetenschapper wijdde meer dan 30 jaar van zijn leven als astrofysicus aan het ontwikkelen van voorspellingen van kosmische gebeurtenissen voor NASA's Goddard Space Flight Center. Eclipsen waren zijn specialiteit, en zijn jubilea waren zo nauwkeurig dat ze cruciaal zijn geweest voor de wetenschappelijke planning en de voortgang van sommige ruimtemissies.

Wist je dat er lijsten bestaan ​​van alle eclipsen uit de jaren 2000 tot en met 3000? Espenak was een van de mensen die ervoor verantwoordelijk waren dat deze gegevens zo nauwkeurig en compleet waren en voor iedereen beschikbaar waren.

En hij bestudeerde niet alleen eclipsen en allerlei transits. Hij ervoer ze uit de eerste hand, onderzocht ze, deelde ze en ademde ze in. Niet voor niets was een van zijn beroemdste citaten: het gevoel dat je ervaart bij het aanschouwen van een totale zonsverduistering is alsof "het universum met je mee ademt".

Zijn hele leven stond zonder twijfel in het teken van de wetenschap en de schoonheid van het universum, zozeer zelfs dat hij wordt beschouwd als een verbindende factor tussen technisch onderzoek en gepassioneerde communicatie. Een perfecte combinatie van wetenschap en emotie. Espenak liet iedereen begrijpen waarom een ​​zonsverduistering niet zomaar een astronomisch fenomeen is, maar een kans om je deel te voelen van iets veel groters dan onszelf.

In 2009 ging meneer Eclipse met pensioen en verhuisde met zijn vrouw Pat naar Portal, Arizona, een plaats die bekendstaat om zijn donkere hemel. Hij richtte zijn eigen observatorium op en reisde de wereld rond om meer dan 30 eclipsen te observeren, van Mongolië tot Chili, van de Atacamawoestijn tot de bergtoppen van Australië. Hij verdiende daarmee zijn bijnaam: altijd met zijn camera in de hand. Hij heeft generaties wetenschappers, fotografen, leraren, amateurastronomen en duizenden mensen geïnspireerd die simpelweg wilden leren hoe ze een zo bijzonder en uniek fenomeen als een totale zonsverduistering konden observeren en ervan konden genieten.

Hij heeft ook samengewerkt met media en universiteiten, boeken, kaarten en gidsen gepubliceerd om ervoor te zorgen dat we nooit uitgeleerd raken, en heeft drie websites opgericht die nu wereldberoemd zijn: www.mreclipse.com (een wereldberoemde website voor data van aankomende eclipsen, banen, informatie over hoe je ze kunt fotograferen en veel van zijn beste foto's); www.eclipsewise.com (zijn meest recente archiefwebsite, met kaarten en gegevens over eerdere en toekomstige eclipsen); en www.astropixels.com (een website waar hij zijn astrofoto's publiceerde, een technische visuele galerij).

Espenak zei graag dat een eclips ons leert om stil te staan, kalm te kijken en te voelen. Zijn teksten staan ​​vol met zinnen die klinken als mantra's en die, als een kompas, op de een of andere manier licht werpen op die grijze dagen waarop we ons verloren voelen. "Fotografie leert je geduldig te zijn. Tijdens eclipsen moet je niet haasten. Je moet ademhalen, wachten en op de exacte seconde klikken. Het is een levensles," merkte Espenak op tijdens een openbare lezing in Portal, Arizona, in 2019.

Hij was een man van de wetenschap, jazeker, maar hij stond ook bekend om zijn grote gevoeligheid, zijn vermogen tot contemplatie, zijn sereniteit en zijn diepgaande reflecties op de betekenis van de mensheid in het universum. Bewijs hiervan is zijn liefde voor woestijntuinieren, zachte muziek, wandelingen met zijn vrouw Pat en de stilte van de nachtelijke hemel.

Vandaag schrijf ik deze regels ter ere van zijn carrière, als een klein eerbetoon, omdat astrofysicus Fred Espenak, Mr. Eclipse, opnieuw een ster is geworden en afgelopen zondag op 71-jarige leeftijd is overleden. Dit was geen onverwacht nieuws. Hijzelf nam op 16 april afscheid met een brief die hij deelde met zijn vrienden en volgers op Facebook, waarin hij uitlegde dat zijn gezondheid onomkeerbaar was verslechterd door een longziekte. Hij wist dat hij nog maar een paar dagen te leven had en besloot met sereniteit en dankbaarheid afscheid te nemen vanuit zijn ziekenhuiskamer, en zijn laatste bericht te delen: "Ik heb een prachtig leven gehad met eclipsen, astronomie, een carrière bij NASA, en mijn fantastische vrouw, Pat, de grote liefde van mijn leven. Ik wens degenen die ik achterlaat nog vele jaren met heldere eclipsen en verwondering over de hemel."

Met die zin liet hij ons een wens, een afscheid, een bedankje achter.

Fred Espenak heeft de horizon van zijn laatste eclips overschreden, maar zijn jubilea zullen hemelliefhebbers blijven inspireren, elke keer dat we op zijn website naar transits zoeken en elke keer dat we de totaliteitsfase van een zonsverduistering meemaken. Wanneer de zon volledig verdwenen is, zullen miljoenen van ons weer naar de hemel kijken en zich voelen zoals hij zich elke keer voelde.

Omdat hij een van die mensen was die stilletjes de wereld veranderden. Hij was niet op zoek naar roem of erkenning; hij wilde gewoon dat jij ook zou voelen wat hij voelde toen hij voor het eerst de maan voor de zon zag staan: een brok in je keel, een traan van ontroering en het onbedwingbare verlangen om nog een zonsverduistering te zien.

Bedankt, Fred. Bedankt dat je ons laat zien dat schaduwen ook licht kunnen zijn.